Badanie RTG, czyli popularny rentgen to jedno z częściej wykonywanych badań diagnostycznych. Jest to procedura stosunkowo tania, szybka i bezbolesna. Jednak nie może być wykonywana zbyt często. Rentgen to najstarsze obrazowe badanie diagnostyczne znane w medycynie. Mimo że obecnie istnieje wiele nowszych technik obrazowania, to rentgen nadal często jest niezastąpiony.
Nazwa badania (rentgen) pochodzi od nazwiska niemieckiego naukowca Wilhelma Röntgena, który jako pierwszy opisał rodzaj promieniowania elektromagnetycznego wykorzystywanego w prześwietleniach. Zasada działania badania oparta jest o promieniowanie rentgenowskie emitowane przez specjalną lampę. Wykorzystuje się tutaj różnicę w pochłanianiu promieniowania przez różne tkanki ciała człowieka. Promieniowanie przenika ciało pacjenta, po czym pada na kliszę (specjalną błonę), gdzie rejestrowany jest obraz.
Wskazania do badania
Wskazań do wykonania prześwietlenia rentgenowskiego jest wiele. Stosuje się je między innymi w diagnostyce, ocenie przebiegu oraz postępów terapii wielu schorzeń.
Rentgen najczęściej wykorzystywany jest w diagnostyce układu kostnego. Jest to niezastąpiona metoda wykrywania zmian pourazowych, takich jak złamania czy też zwichnięcia. Badanie umożliwia również rozpoznanie zaburzeń struktur kości w przypadku chorób reumatycznych, w zwyrodnieniach, a także przy osteoporozie. Prześwietlenie rentgenowskie jest obecnie nieodzownym elementem współczesnej ortodoncji czy nawet stomatologii, np. w przypadku usunięcie zęba czy w leczeniu kanałowym.
Badanie to jest istotne także w wykrywaniu zmian nowotworowych oraz zwyrodnieniowych wielu narządów wewnętrznych. Szczególnie w przypadku problemów z zatokami, gruźlicy, zapalenia płuc, odmy, podejrzenia niedrożności lub perforacji przewodu pokarmowego, a także guzów, wrzodów żołądka i problemów z nerkami. RTG ma zastosowanie również w monitorowaniu stanu płuc palaczy oraz osób zagrożonych pylicą płuc.
Czy badanie jest bezpieczne?
Badanie RTG jest badaniem małoinwazyjnym, a przeprowadzone z zachowaniem odpowiednich procedur jest w pełni bezpieczne. Jednak wiąże się pochłonięciem przez organizm pewnej dawki promieniowania, co nie jest obojętne dla organizmu. Promieniowanie rentgenowskie jest promieniowaniem jonizującym, które ma właściwości uszkadzające DNA komórkowe. Istotna jest tu dawka promieniowania, na jaką narażony jest organizm. Nie chodzi jednak o pojedyncze badanie, a o dawkę skumulowaną, czyli przyjętą przez okres całego życia. Poza badaniami rentgenowskimi na promieniowanie X narażeni jesteśmy również przez promieniowanie kosmiczne czy w wyniku narażenia zawodowego.
Dawka promieniowania przyjęta podczas pojedynczego badania jest niewielka. Sporadyczne badania rentgenowskie prowadzone z zachowaniem odpowiednich procedur ochronnych nie prowadzą do żadnych powikłań.
Kiedy nie wolno wykonywać RTG?
Przeciwwskazaniem do wykonania badania rentgenowskiego jest przede wszystkim ciąża, a szczególnie pierwszy trymestr. W późniejszych etapach ciąży wykonanie badania rentgenowskiego jest możliwe, szczególnie gdy istnieje zagrożenie życia. Jednak badanie to nie jest wykorzystywane w standardowej diagnostyce.
Zawsze o tym czy badanie rentgenowskie będzie wykonane, czy też nie decyduje lekarz na podstawie zebranego wywiadu. Dlatego zawsze informuj swojego lekarza o swoim aktualnym stanie zdrowia i o ewentualnej ciąży, nawet gdy istnieje jedynie jej podejrzenie.
W jaki sposób przygotować się do badania?
Odpowiedniego przygotowania się do badania wymaga jedynie RTG z kontrastem oraz rentgen jamy brzusznej, miednicy oraz dolnego odcinka kręgosłupa. W przypadku badania innych części ciała specjalne przygotowanie nie jest konieczne.
Przed badaniem należy stosować lekkostrawną dietę oraz unikać produktów bogatych w błonnik, przetworów mlecznych oraz gazowanych napojów. 24 godziny przed badaniem konieczne jest przyjęcie dostępnych bez recepty środków przeczyszczających oraz preparatów na wzdęcia. Ma to na celu usunięcie z przewodu pokarmowego zalegających resztek pokarmów oraz gazów, które mogą zakłócać powstający podczas badania obraz. Ostatni posiłek należy spożyć najpóźniej do 6 godzin przed badaniem.
Gdzie wykonać badanie RTG i ile kosztuje?
Skierowanie na badanie rentgenowskie można otrzymać od swojego lekarza rodzinnego lub od lekarza specjalisty. Czas oczekiwania na badanie uzależniony jest od miasta, przychodni, a także od ilości osób zarejestrowanych w danym czasie. Możliwy czas oczekiwania to kilka dni, do kilku tygodni lub nawet miesięcy. Czas oczekiwania jest również uzależniony od stopnia pilności badania. W przypadku podejrzenia poważniejszego urazu lub schorzenia badanie będzie potraktowane priorytetowo.
Badanie ze skierowaniem u osoby ubezpieczonej jest bezpłatne. Inaczej wygląda to w przypadku osoby, która nie ma ubezpieczenia lub gdy istotny jest czas. Wówczas badanie można wykonać w przychodni prywatnej. Ceny badań mogą być bardzo zróżnicowane. Uzależnione jest to od obszaru ciała, który ma być badany, a także od lokalizacji placówki, w której odbywa się badanie.