Miejsce pracy, jego charakter, struktura czy zachodzące w nim procesy mogą stanowić istotny czynnik popadania w nałogi. Dotyczy to przede wszystkim obciążenia zawodowego, jak również obowiązujących rytuałów, sposobu komunikacji, zarządzania, wzajemnych relacji czy panującej atmosfery. Wpis ten przybliża zjawiska występujące w miejscu pracy, które mogą przyczynić się do rozwoju uzależnienia.
Jak stresujące i toksyczne środowisko pracy może przyczyniać się do rozwoju uzależnień?
Do występowania uzależnienia przyczyniają się zarówno uwarunkowania wewnętrzne, np. cechy osobowości, jak i zewnętrzne, czyli w tym przypadku czynniki występujące w miejscu pracy. Stresujące czy wręcz toksyczne środowisko często staje się podłożem sięgania po używki, w celu uspokojenia emocji i chwili odprężenia. Takie zjawisko znacząco przyczynia się do rozwoju uzależnienia. Naukowcy wymieniają kilka kluczowych aspektów, które w długotrwałym występowaniu negatywnie przekładają się na psychikę pracownika. Mowa tutaj przede wszystkim o:
- nadmiernym obciążeniu pracą – zbyt duża ilość obowiązków w długoterminowej perspektywie będzie prowadziła do znacznego obciążenia. Konsekwencją tego zjawiska będzie wzmożony stres, spadająca efektywność i wydajność pracy, jak również wypalenie zawodowe. Pojawi się także ryzyko problemów zdrowotnych. To prosta droga do sięgnięcia po różne używki;
- braku wsparcia ze strony przełożonych – tego rodzaju czynnik z czasem przekłada się na zaniżoną samoocenę i samopoczucie pracowników. Czują się oni niedocenieni oraz izolowani w środowisku pracy, stąd też są bardziej podatni na wpływ substancji psychoaktywnych;
- presji osiągnięć – przełożeni często naciskają na swych podwładnych w celu osiągnięcia określonych korzyści lub sukcesów. Liczne badania wykazały negatywny wpływ wywierania presji, przede wszystkim rodzi to niepotrzebny i wzmożony stres, który negatywnie przekłada się na efektywność. Z czasem pracownik nie może skupić się na konkretnych zadaniach oraz dążeniu do celu. W konsekwencji staje się poirytowany, nerwowy i mniej zmotywowany. Ciągła presja wyzwala w nim poczucie beznadziejności i niskiej wartości;
- braku równowagi między życiem zawodowym a prywatnym – zachowanie prawidłowego work-life balance jest kluczowe dla utrzymania lepszego samopoczucia oraz stanu zdrowia. Brak równowagi sprzyja nadmiernemu zmęczeniu, co przekłada się również na przewlekły stres.
Czynniki te znacząco pogłębiają negatywne stany psychologiczne i fizjologiczne. Ma to swoje przełożenie na zwiększony poziom stresu i napięcia, zaniżoną samoocenę oraz poczucie własnej wartości.
Jakie programy terapeutyczne mogą wspierać pracowników zmagających się z uzależnieniami?
Niewątpliwie toksyczne środowisko pracy wpływa na pogłębienie uzależnienia. Kluczowe jest, aby w takich przypadkach, jak najszybciej podjąć odpowiednie kroki. Kompleksowe podejście w terapii oferują profesjonalne ośrodki leczenia uzależnień. To pierwszy i najważniejszy krok, który pozwoli wyrwać się ze szponów uzależnienia i rozpocząć walkę o lepszą przyszłość. Holistyczne podejście psychoterapeutów połączone z chęcią zmiany swojego życia dostarczy pozytywnych efektów podjętej terapii. Kluczowa będzie również terapia indywidualna i grupowa. Rozmowy z terapeutą oraz innymi osobami uzależnionymi dostarczą nieocenionej pomocy, wsparcia oraz wiedzy. To cenne rady czy wskazówki dotyczące nie tylko samego uzależnienia, ale przede wszystkim wytrwania w postanowieniu. Dodatkowo terapia pozwoli na nowo odkryć swoje mocne strony, tym samym odzyskując pewność siebie. Ważny będzie również udział w warsztatach radzenia sobie ze stresem. To szereg cennych wskazówek dotyczących sposobu radzenia sobie w stresujących sytuacjach, jak również panowania nad emocjami. Warsztaty dostarczą informacji, jak panować nad stresem, jak wykorzystać jego mobilizujące funkcje oraz wskażą techniki antystresowe czy sposoby budowania odporności psychicznej.
Jak interwencje terapeutyczne w miejscu pracy mogą poprawić zdrowie i produktywność pracowników oraz zmniejszyć wskaźniki absencji i rotacji?
Interwencje terapeutyczne w miejscu pracy cechują się wieloma korzyściami. Takie działanie przekłada się na redukcję stresu, sprawniejszą komunikację i współpracę, jak również poprawę kultury organizacji. To także rozwiązywanie wszelkich konfliktów, budowanie zgranego zespołu czy poprawa wzajemnych relacji. Istotnym aspektem interwencji terapeutycznej jest także wsparcie w zakresie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, co zwiększa motywację oraz zadowolenie z pracy. Działania te, mają swoje przełożenie na lepsze samopoczucie pracowników, większe zaangażowanie, efektywność, zmniejszenie rotacji, redukcję liczby dni chorobowych oraz obniżenie kosztów związanych z absencją.
Przykłady interwencji terapeutycznej:
- Programy zarządzania stresem – obejmują m.in. szkolenia i warsztaty z technik relaksacyjnych i/lub medytacji czy sposobów radzenia sobie w trudnych sytuacjach;
- Konsultacje psychologiczne – zapewnienie pracownikom dostępu do psychologa;
- Szkolenia z rozwoju umiejętności interpersonalnych – obejmujące optymalną komunikację w zespole czy zacieśnianie więzi;
- Programy interwencyjne – warsztaty z zakresu radzenia sobie w stresujących sytuacjach, np. działanie pod presją, rozwiązywania nieporozumień w zespole czy pomoc w kryzysach osobistych.
Wsparcie pracowników jest niezwykle ważne, gdyż przekłada się to na ich motywację, zaangażowanie czy efektywność. To przede wszystkim zwiększona produktywność, redukcja absencji oraz prezenteizmu, poprawa wzajemnych relacji, innowacyjność, kreatywność czy lepsza zdolność do adaptacji. Inwestowanie w programy, szkolenia czy warsztaty przełoży się także na długoterminowy rozwój i stabilność. Co ważne, podejmowanie tego typu inicjatyw poprawi wizerunek firmy, jako organizacji dbającej o dobrostan swoich pracowników. Wpłynie to korzystnie na pozycję na rynku. Warto zatem wdrożyć odpowiednie działania, które dostarczą optymalnego wsparcia wszystkim podwładnym.
